علل برداشتن رحم در زنان

علل برداشتن رحم در زنان
هیسترکتومی روشی است که در آن قسمتی از رحم یک زن و یا تمام آن با عمل جراحی برداشته می‌شود.
از علل شایع برداشتن رحم، خونریزی های نامنظم رحمی است که در سنین بالای 40 سالگی، بیشتر پیش می آید. این بیماری که به دلایل مختلف پیش می آید، اغلب با مصرف داروهای مناسب درمان می شود، اما گاهی خونریزی با درمان های مرسوم بهبود نمی یابد یا به دلیل بیماری های دیگری مثل دیابت و فشار خون، امکان درمان دارویی مناسب وجود ندارد و به جراحی متوسل می شویم.

از علل دیگر جراحی برداشتن رحم، افتادگی شدید رحم یا مثانه است که با جراحی معمول، افتادگی قابل درمان نیست. در این موارد به جز علایم ادراری، بیمار از دردهای شدید لگنی که علت دیگری برای آن یافت نمی شود هم شکایت دارد که با این جراحی از شدت دردها کاسته می شود.

دردهای لگنی به دلیل وجود واریس یا اختلالات عروقی دیگر در وریدهای لگنی هم ایجاد می شود که گاهی به دلیل شدت درد و پاسخ نگرفتن از مصرف مسکن ها، جراحی برداشتن رحم توصیه می شود، البته این روش درمانی چندان مفید نیست.
از مشکلات دیگری که منجر به جراحی رحم می شود، می توان به بدخیمی ها یا سرطان های رحم، دهانه رحم یا تخمدان ها اشاره کرد.

بیماری دیگری که به برداشتن رحم و تخمدان ها منجر می شود، بیماری اندومتریوز است. در این بیماری بافت داخلی رحم در لگن یا روی تخمدان ها، لوله ها یا روده ها رشد می کند و موجب دردهای شدید لگنی بخصوص چند روز قبل از شروع قاعدگی می شود.

از علل دیگر، دردهای شدید زمان عادت ماهانه است که به درمان های دارویی پاسخ نمی دهد و تنها راه باقیمانده، جراحی است.

در عفونت های لگنی شدید که منجر به ایجاد آبسه در تخمدان می شود، در مواردی که با آنتی بیوتیک نتوان جان بیمار را نجات داد، اقدام به جراحی می کنیم.
از بیماری های دیگر رحمی می توان به آدنومیوز اشاره کرد. در این بیماری خانم میانسال با خونریزی های طولانی و درد شدید در دوران قاعدگی مراجعه می کند. چنانچه این بیماری تشخیص داده شود، درمان دارویی ندارد و در نهایت تنها راه درمان، جراحی و برداشتن رحم است.
پزشک زنان در موارد اورژانسی مانند خونریزی شدید پس از زایمان نیز مجبور به خارج کردن رحم برای کنترل خونریزی است و هدف نجات جان مادر است.

انواع روش های برداشتن رحم
به سه روش می توان رحم را برداشت:
اول از راه شکم که با برش شکمی انجام می شود.
دوم از راه واژن که بدون برش شکمی کار انجام می شود و روش بسیار خوبی است که میزان عوارض آن از جراحی شکمی کمتر است.
سوم روش لاپاراسکوپ (جراحی با حداقل برش) که در بیماران خاص قابل انجام است و مزایای خاص خودش را دارد.
بهترین روش، جراحی از طریق واژن است که در صورتی که بیمار شرایط آن را داشته باشد، انجام می شود.

 مراقبت پس از عمل برداشتن رحم
1- داروهای تجویز شده توسط پزشک را استفاده نمایید.

2- اگر پانسمان شما ضد آب است، دوش گرفتن کوتاه مدت و ایستاده مجاز است و اگر ضدآب نیست تا سه روز نباید با آب تماس پیدا کند.
3- روز سوم، پانسمان روی زخم را بردارید و پس از یک دوش کوتاه و ایستاده، زخم محل عمل را با شامپو و ترجیحا شامپو بچه بشویید و با سشوار خشک کنید. از این به بعد باید روزانه زخم شسته و خشک گردد.
4- بین روزهای 7 تا 10 پس از عمل، به پزشک معالج خود مراجعه کنید.
5- اگر نمونه رحم شما به آزمایشگاه ارسال شده است، جواب آن را از آزمایشگاه بگیرید و به پزشک معالج خود نشان دهید.
6- در صورت بروز هر گونه تب، تورم، ترشح و کبودی موضع عمل یا خونریزی واژینال، پزشک خود را مطلع سازید.
7- در روزهای اول پس از عمل، پیاده روی در داخل منزل را فراموش نکنید.
8- یبوست می تواند برای شما خطرآفرین باشد. بنابراین با رژیم غذایی مناسب یا خوردن ملین از یبوست پرهیز کنید.
9- از انجام کارهای سنگین و برداشتن بار سنگین، تا دو ماه پس از عمل خودداری کنید.
10- حداقل تا 40 روز از نزدیکی با همسر خود پرهیز کنید.
11- ویزیت مجدد شما 40 روز پس از عمل و قبل از شروع فعالیت های معمولی و نزدیکی با همسر است.

خطرات عمل جراحی هیسترکتومی
هیسترکتومی معمولا بسیار بی‌خطر است. اما در هر عمل جراحی عوارضی ممکن است رخ دهد.لخته شدن خون در رگ‌ها، عفونت، خونریزی شدید و حساسیت به داروهای بیهوشی، برخی از شایع‌ترین عوارض جراحی هستند.

عوارض احتمالی دیگر نیز عبارتند از:
- آسیب مجاری ادرار، مثانه یا مقعد در طول جراحی که ممکن است برای ترمیم آن، به جراحی اضافی نیاز پیدا شود.
- فقدان عملکرد طبیعی تخمدان، باعث کاهش سطح استروژن و خشکی واژن می‌شود.
- شروع زودرس علایم یائسگی به‌دلیل برداشتن تخمدان
- تشکیل بافت اسکار و چسبندگی‌های شکمی
هیسترکتومی برای خانم‌هایی مطلوب است که دیگر قصد بچه‌دار شدن ندارند و از به‌کاربردن درمان‌های بی‌نتیجه و متعدد هم خسته شده‌اند.

عوارض برداشتن رحم
-بر خلاف تصور عموم مردم، برداشتن رحم هیچ تاثیری در کاهش میل جنسی ندارد.

-رحم هیچ نقشی در آمیزش جنسی ندارد و فعالیت جنسی بیمار پس از برداشتن رحم به طور طبیعی حفظ می شود.

-همچنین ارتباطی بین برداشتن رحم با افزایش فشار خون و ازدیاد وزن وجودد ندارد. این تغییرات پس از سن 45 سالگی و در سنین یائسگی ایجاد می شود و با توجه به اینکه اغلب برداشتن رحم نیز در این سنین اتفاق می افتد، بیماران به اشتباه این مشکلات را به برداشتن رحم نسبت می دهند، در حالی که این عوارض ارتباطی با این عمل جراحی ندارد.

ولی تحقیقات پژوهشگران نشان می دهد زنانی که با عمل جراحی، رحمشان را در می آورند، در مقایسه با سایر زنان ازافسردگی بیشتری رنج می برند. زنانی که تحت عمل هیستروکتومی قرار می‌گیرند، با عوارض دوران یائسگی نیز دست و پنجه نرم می‌کنند که از مشخصه بارز آن، تغییرات محسوس خلق و خو است.

قبل از برداشتن رحم، مشورت کنید
بعد از برداشتن رحم ممکن است احساس کمبود کنید و ناراحت باشید از اینکه دیگر نمی‌توانید بچه‌دار شوید. از طرفی شما در می‌یابید که علایم شما برطرف شده و احساس بهبود و شانس ادامه زندگی را دارید. تسکین علایم می‌تواند بر کیفیت زندگی شما تاثیر بسیاری بگذارد.

برای غلبه بر ناراحتی و پشیمانی بعد از عمل، بهترین راه، اطمینان از انتخاب صحیح است. در یک کفه ترازو علل ضرورت برداشتن رحم و در کفه دیگر عدم قدرت باروری را قرار دهید و قبل از انجام جراحی مطمئن شوید که هیسترکتومی برای شما بهترین است.

با پزشک خود صحبت کنید و اگر در لزوم آن شک دارید، نسبت به درخواست راه‌حلی دیگر، تردید نکنید.
در طی هیسترکتومی، پزشک با عمل جراحی، رحم شما را از لوله‌های تخمدانی، تخمدان‌ها و واژن جدا می‌کند.هیسترکتومی برای خانم‌هایی مطلوب است که دیگر قصد بچه‌دار شدن ندارند و از به‌کاربردن درمان‌های بی‌نتیجه و متعدد هم خسته شده‌اند.

منابع :
جام جم - دکتر ثریا عالمی ، جراح و متخصص بیماری های زنان و زایمان
وب سایت دکتر فاطمه ابراهیمی – جراح و متخصص زنان و زایمان
ایسنا - دکتر محمود متین، متخصص زنان
هفته نامه سلامت
سلامت نیوز